Türkiye’de İş Kazalarının Kanayan Yarası: Alınmayan Önlemler

Türkiye’de trafik kazalarının ardından en çok can ve mal kaybına yol açan iş kazaları, ülke ekonomisi için ciddi bir yük oluşturuyor. Yapılan araştırmalar, bu kazaların yıllık maliyetinin 10 milyar doları aştığını gösteriyor. Aydın’da iş sağlığı ve güvenliği alanında öncü kuruluşlardan biri olan Polat OSGB’nin Sorumlu Müdürü ve İş Güvenliği Uzmanı Emin Tükel, bu vahim tablonun temel nedeninin alınan tedbirlerin gereksiz görülmesi olduğunu vurguluyor.

İş Güvenliği Bir Masraf Değil, Önemli Bir Yatırım

Emin Tükel, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki mevzuatın, yani 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun, bir yükümlülükten ziyade bir zorunluluk ve yatırım olarak görülmesi gerektiğini belirtiyor. 2013 yılından bu yana yürürlükte olan ve 2025 itibarıyla tüm iş yerlerini kapsayan bu kanunun, geride kalan 13 yıllık süreçte iş güvenliğinin ne kadar kritik olduğunu ortaya koyduğunu ifade ediyor. Tükel, “Bu kanunla ilgili süreçte yaklaşık 13 yıllık süreç geride kaldı. Bu süreçte pek çok tartışmalara neden oldu. Ancak geride kalan süreçte iş güvenliğinin ne kadar önemli olduğu ve bu kapsamda alınan tedbirlerinin bir masraf değil yatırım olduğu görüldü.” şeklinde konuştu.

İş Kazalarının Ekonomik Boyutu ve Önleyici Tedbirler

İş kazalarının ülke ekonomisine getirdiği ağır fatura, önleyici tedbirlerin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. İstatistiklere göre, iş kazalarının neredeyse tamamı insan kaynaklı ihmaller ve gerekli önlemlerin alınmamasından kaynaklanıyor. Avrupa ülkeleri arasında iş kazaları ve meslek hastalıkları konusunda maalesef üst sıralarda yer alan Türkiye’de, bu kazaların yıllık maliyetinin 10 milyar doları aştığı belirtiliyor. Emin Tükel, bu maliyetin sadece yüzde 25’inin önleyici tedbirlere harcanması durumunda, hem can kayıplarının ve acıların önüne geçilebileceğini hem de ülke ekonomisine 7.5 milyar dolar gibi önemli bir katkı sağlanabileceğini vurguluyor.

Farkındalık Eksikliği ve Basit Önlemlerin Önemi

İş güvenliği uzmanlarının karşılaştığı en büyük sorunlardan birinin, işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini bir maliyet kalemi olarak görmesi olduğunu dile getiren Tükel, “İşverenler genellikle İSG hizmetini bir maliyet gibi görebiliyorlar. Oysa alınmayan her önlem, ileride daha büyük bir maliyet ve telafisi olmayan sonuçlar doğuruyor.” dedi. Basit gibi görünen ancak büyük sonuçlar doğurabilecek önlemlerin alınmamasının, kazaların temel nedeni olduğuna dikkat çekiyor. Elektrik panolarının düzenli kontrolü, makine koruyucularının yerinde olması, yüksekte çalışma ekipmanlarının uygunluğu, kimyasal etiketlerinin güncelliği ve çalışanlara verilen düzenli eğitimler gibi basit adımların, ağır yaralanma ve ölüm vakalarının büyük çoğunluğunu engelleyebileceğini belirtiyor.

‘Bana Bir Şey Olmaz’ Mantığıyla Kumar Oynamayın

Ülkemizdeki en büyük tehlikelerden birinin, çalışanlar arasındaki yaygın “Bana bir şey olmaz” anlayışı olduğunu belirten Emin Tükel, bu durumun alışkanlık kaynaklı risk alma davranışlarını körüklediğini ifade ediyor. Kişisel koruyucu ekipmanların (KKD) kullanılmamasının bir cesaret göstergesi değil, istatistiksel olarak bir kumar olduğunu ve bu kumarın kaybedeninin genellikle çalışan olduğunu vurguluyor. Tükel, “Çalışanlarda sıkça görülen alışkanlık kaynaklı risk alma davranışı, Türkiye’deki iş kazası oranlarının yükselmesinin başlıca nedenlerinden biri. Kişisel koruyucu ekipman takmamak bir cesaret değil, istatistiksel olarak bir kumardır. Ve bu kumarın kaybedeni çoğu zaman çalışan olur.” diyerek sözlerini tamamladı.