E-Ticaretin Gizli Maliyeti: Tek Tıkla İadenin Ardındaki Dev Lojistik Operasyon
Günümüzün dijitalleşen dünyasında, çevrimiçi alışverişin sunduğu ‘tek tıkla iade’ kolaylığı, tüketiciler için büyük bir konfor alanı yaratırken, işletmeler ve çevre için ciddi bir lojistik ve maliyet yükünü de beraberinde getiriyor. Yaşar Üniversitesi Lojistik Yönetimi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Melisa Özbiltekin Pala, hızla büyüyen ve küresel ölçekte etkileri giderek daha fazla hissedilen iade ekonomisi olgusunun getirdiği maliyet ve çevresel zorlukları mercek altına aldı.
Dr. Pala’nın analizleri, birçok durumda bir ürünün iade sürecinin, üretim maliyetini dahi aşan operasyonel bir yüke dönüştüğünü ortaya koyuyor. Bu durum, bazı işletmeleri iade edilen ürünleri yeniden satışa sunmak yerine imha etmeye yönlendirebiliyor. Bu da hem ekonomik kayıp hem de ciddi bir çevre sorunu anlamına geliyor.
Tersine Lojistiğin Karmaşık Dünyası ve Artan Maliyetler
Online alışverişin yaşamımızın merkezine yerleşmesiyle birlikte, tüketicilerin kolayca faydalandığı iade hakları, lojistik sektörü için adeta bir sınav niteliği taşıyor. Özellikle giyim ve moda sektöründe gözlemlenen yüksek iade oranları, ‘Tersine Lojistik’ kavramını daha da önemli hale getiriyor. Dr. Melisa Özbiltekin Pala, masum görünen bir iade işleminin ardında yatan bu karmaşık süreci şu sözlerle özetliyor:
Tek Bir İadenin Yolculuğu: Üretimden Daha Maliyetli Adımlar
Bir ürünün müşteriden alınıp tekrar depoya geri dönmesi, basit bir işlem gibi görünse de aslında toplama, taşıma, titiz bir kalite kontrol, yeniden paketleme ve stoklama gibi birçok aşamayı kapsayan çok katmanlı bir operasyonel süreci tetikliyor. Dr. Pala, bu sürecin maliyet boyutunu şöyle açıklıyor: “Örneğin bir kazağın üretim aşaması, genellikle ölçek ekonomileri sayesinde daha düşük maliyetli olabilir. Ancak iade edilen bir ürün için yürütülen adımlar, tekil bazda çok daha maliyetli hale geliyor. Bu durum, bazı işletmelerin iade edilen ürünleri tekrar satışa hazırlamak yerine imha etmeyi daha ekonomik bulmasına yol açabiliyor.”
Görünmeyen Çevresel Yük: İade Ekonomisinin Karbon Ayak İzi
Tüketicilerin iade taleplerinde en sık karşılaşılan nedenlerden biri olan ‘beden uyuşmazlığı’, kontrolsüz bir şekilde yönetildiğinde, arka planda önemli bir çevre kirliliğine sebep oluyor. Dr. Pala, tüketicinin ‘uymazsa geri gönderirim’ rahatlığının, farkında olmadan yarattığı devasa karbon ayak izine dikkat çekiyor:
“Bir ürün, kargo aracılığıyla önce toplama merkezlerine, oradan ayrıştırma ve kalite kontrol birimlerine taşınıyor, ardından yeniden paketlenip stoklanıyor ve nihayetinde başka bir sevkiyata hazırlanıyor. Özellikle moda perakendeciliğinde, bu iade süreci boyunca ürün başına düşen karbon salınımı, ilk sevkiyat sürecindeki emisyonu aşabiliyor. Bu da sektörde ciddi bir ekolojik yük oluşturuyor. Tüketicinin sıradan bir işlem olarak gördüğü bu ‘geri gönderme’ kararı, aslında arka planda ciddi bir çevresel maliyet yaratıyor ve iade ekonomisi süreçlerinin sürdürülebilirlik açısından yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılıyor.”
Çözüm Sürdürülebilirlik Odaklı Stratejik İyileştirmelerde
Dr. Pala, bu karmaşık sorunların üstesinden gelmenin yolunun, stratejik iyileştirmelerden geçtiğini vurgulayarak sözlerini tamamlıyor: “Tersine lojistik süreçleri dikkatli ve düzenli bir şekilde planlanıp uygulandığında; taşıma optimizasyonu, enerji verimliliği ve geri dönüşüm altyapısının güçlendirilmesi gibi adımlarla riskler önemli ölçüde minimize edilebilir. Doğru yönetilen tersine lojistik, hem operasyonel verimliliği artırır hem de sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynar.” haberyolculugu.com.tr olarak, bu tür kritik ekonomik ve çevresel konuları yakından takip ederek sizlere en doğru bilgiyi sunmaya devam edeceğiz.
